Μηνακάκης - Εγχειρίδιο Ακουστικών Δεξιοτήτων & CD

Εμπεριέχει CD και Τετράδιο Ασκήσεων

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η πρώτη βιωματική προσέγγισή μου στη μουσική έγινε μέσα από την ψαλτική τέχνη. Σπουδάζοντας Βυζαντινή μουσική γνώρισα από κοντά τις πρακτικές προϋποθέσεις για τη σωστή απόδοση μελωδικών γραμμών που συχνά εμπεριέχουν λεπτές διαστηματικές αποχρώσεις. Όταν αργότερα άρχισα να μελετώ ευρωπαϊκή μουσική η εμπειρία μου από το χώρο της Βυζαντινής Μουσικής  με βοήθησε ιδιαίτερα. Και από τους δύο μουσικούς χώρους προσπάθησα,  από πολύ νωρίς, να συλλέξω και να συστηματοποιήσω όλες τις πληροφορίες όσο καλύτερα μπορούσα, τόσο για τη δική μου συγκρότηση όσο και για την στήριξη των μαθητών μου. Συγκέντρωσα αυτή την εμπειρία και γνώση στο βιβλίο που έχετε στα χέρια σας.
Το «Εγχειρίδιο Ανάπτυξης Ακουστικών Δεξιοτήτων» αποτελεί μια ολοκληρωμένη μέθοδο που καλύπτει όλο το φάσμα της μουσικής εκπαίδευσης, από τις πιο απλές διαστηματικές σχέσεις μέχρι σύγχρονες τεχνικές. Η ύλη είναι χωρισμένη σε δύο μέρη: το πρώτο διαπραγματεύεται θέματα που αφορούν στην τονική και τροπική μουσική και το δεύτερο εισάγει στοιχεία από την ελεύθερη ατονική μουσική και το δωδεκάφθογγο σύστημα. Σε όλα τα επί μέρους κεφάλαια υπάρχουν ασκήσεις αυξανόμενης δυσκολίας. Κάθε είδος ασκήσεων προτείνει μεθόδους διδασκαλίας και εκμάθησης για δασκάλους και μαθητές, αντίστοιχα. Για τις πιο σύνθετες ασκήσεις ο μαθητής μπορεί να ασκείται αρχικά στη ρυθμική τους απαγγελία μέχρι να αισθανθεί απόλυτη εξοικείωση με τις ρυθμικές δυσκολίες της κάθε άσκησης.

Το πρώτο μέρος απαρτίζεται από τις ακόλουθες ενότητες:

• Αναγνώριση και εκφορά μελωδικών διαστημάτων 
• Είδη διαστηματικών αλληλουχιών στο τονικό σύστημα (τρίχορδα, τετράχορδα, πεντάχορδα)
• Σχετικό Σολ-φα σύστημα
• Μελωδικές ασκήσεις στο τροπικό ιδίωμα 
• Τριαδικές συγχορδίες, κάθετη και οριζόντια ανάπτυξη
• Συγχορδίες εβδόμης
• Εισαγωγή στη Λειτουργική Αρμονία
• Παρενθετικές δεσπόζουσες
• Ναπολιτάνικη συγχορδία
• Συγχορδίες αυξημένης 6ης

Το δεύτερο μέρος αποτελείται από τις εξής ενότητες:

• Ασκήσεις στο δωδεκάφθογγο και ατονικό ιδίωμα, με σταδιακή προσέγγιση όλων των διαστηματικών σχέσεων.
• Μελωδικές ασκήσεις με πιανιστική συνοδεία που αξιοποιούν υλικό από όλες τις επιμέρους ενότητες.

Εκτός από τις προτεινόμενες μεθόδους διδασκαλίας και εκμάθησης, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στους εξής τομείς:

Ανάπτυξη της εσωτερικής ακοής
Η εσωτερική ακοή αναφέρεται στη δυνατότητα αντίληψης του ηχητικού αποτελέσματος ενός μουσικού κειμένου χωρίς τη βοήθεια μιας εκτέλεσης. Από τα πρώτα βήματα, ο μαθητής πρέπει να προσπαθεί να «φανταστεί» το ηχητικό αποτέλεσμα κάθε άσκησης. Αυτή η ικανότητα μπορεί να αποκτηθεί σταδιακά και με ποικίλους τρόπους: για παράδειγμα, στις δίφωνες ασκήσεις ο μαθητής μπορεί να παίζει τη μία φωνή και να προσπαθεί να αναπαράγει με το εσωτερικό αυτί την άλλη.

Εξάσκηση απόδοσης των μελωδικών ασκήσεων χωρίς τη βοήθεια του πιάνου
Κάθε ενότητα περιλαμβάνει μελωδικές ασκήσεις οι οποίες μπορούν να εκτελούνται με την ανάλογη αρμονική συνοδεία, η οποία άλλωστε σε αρκετές περιπτώσεις υποδεικνύεται. Δεν πρέπει όμως, ο δάσκαλος ή ο μαθητής, όταν συνοδεύει τις ασκήσεις που απαγγέλει, να εκτελεί τη μελωδία.

Εξοικείωση με το θεωρητικό υπόβαθρο κάθε άσκησης
Η ανάπτυξη των ακουστικών δυνατοτήτων είναι άρηκτα συνδεδεμένη με τη δυνατότητα κατανόησης των μουσικών σχέσεων και δομών που διέπουν ένα μουσικό κείμενο. Για το λόγο αυτό, ο μαθητής θα πρέπει να είναι απόλυτα εξοικειωμένος με το θεωρητικό υπόβαθρο και τη σημειογραφία κάθε άσκησης. Τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται στο βιβλίο αντιστοιχούν στα πιο διαδεδομένα της θεωρητικής φιλολογίας, τόσο στο σύστημα των βαθμίδων όσο και στο Λειτουργικό σύστημα.

Πρακτική εξάσκηση της αρμονίας στο πιάνο
Στην πρακτική εξάσκηση της αρμονίας στο πιάνο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση. Ο μαθητής μπορεί να προεκτείνει τις μελωδικές ασκήσεις στο πιάνο, αυτοσχεδιάζοντας με βάση τους δοσμένους αρμονικούς σκελετούς ή επεκτείνοντάς τους, χρησιμοποιώντας ένα χαρακτηριστικό μουσικό μοτίβο. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, η εξοικείωση με το μέρος του πιάνου είναι ιδιαίτερα βοηθητική για την κατανόηση του μουσικού περιεχομένου και την ακριβή από πλευράς τονικού ύψους απόδοση των ασκήσεων.
Ευχαριστώ θερμά τον Καθηγητή Θόδωρο Αντωνίου, συνθέτη, μαέστρο, παιδαγωγό, και πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργοών για τον πρόλογο του βιβλίου. 
Στο βιβλίο αυτό κατέθεσα υλικό το οποίο στο μεγαλύτερό του μέρος, δίδαξα και μοιράστηκα με αρκετούς από τους μαθητές μου. Θα ήθελα να τους εκφράσω τις ευχαριστίες μου, γιατί μαζί τους συστηματοποίησα όλα αυτά τα χρόνια τη γνώση που παρέχεται σε αυτό το βιβλίο. 
Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τις μαθήτριές μου, καθηγήτριες μουσικής Ευαγγελία Ηλιοπούλου και Άννα Βολπάνου για τη συμβολή τους στις διορθώσεις των ελληνικών κειμένων και τις γενικότερες παρατηρήσεις τους. 
Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζω στο γιο μου Στρατή και τη σύζυγό του Ντολόρες για τη μετάφραση στα Αγγλικά και τις γενικότερες παρατηρήσεις τους, στην κόρη μου Γεωργία για την ενθάρρυνσή της και στη σύζυγό μου Γιώτα για την πολύτιμη συμπαράστασή της στους αγώνες της ζωής μου.
Εύχομαι το βιβλίο αυτό να γίνει ένα πολύτιμο εργαλείο σε όσους θέλουν να γνωρίσουν και να διδάξουν την τέχνη της μουσικής και την τεχνική της.

Δημήτρης Μηνακάκης
Άγιος Δημήτριος - Νοέμβριος 2008

Από τυπογραφικό λάθος, η αρίθμηση των σελίδων παραπομπής από το τετράδιο προς το βιβλίο είναι κατά δύο περισσότερες. Έτσι, όταν βλέπουμε στο τετράδιο "Βιβλίο σελ. 22", θα πηγαίνουμε στην σελίδα 20 του βιβλίου.

Σελίδες: 304
Γλώσσα: Ελληνικά
Εκδόσεις: Παπαγρηγορίου - Νάκας